ماریجوانا یا کانابیس، یکی از پر مصرف‌ترین مواد روانگردان در جهان است. با وجود گسترش استفاده از آن، تأثیر ماریجوانا بر رفتار انسان همچنان موضوعی پیچیده و مورد بحث است. در این مقاله، به بررسی تحقیقات علمی انجام شده در این زمینه می‌پردازیم و تأثیرات کوتاه‌مدت و بلندمدت ماریجوانا بر رفتار را بررسی می‌کنیم.
اثرات کوتاه‌مدت:
مصرف ماریجوانا می‌تواند طیف وسیعی از اثرات کوتاه‌مدت بر رفتار داشته باشد که به عوامل مختلفی مانند میزان مصرف، دفعات مصرف، ژنتیک فرد و شرایط محیطی بستگی دارند. برخی از این اثرات عبارتند از:
- تغییر در خلق و خو: احساس سرخوشی، آرامش، افزایش خلاقیت و اجتماعی شدن از اثرات رایج ماریجوانا هستند. با این حال، در برخی افراد، مصرف ماریجوانا می‌تواند باعث اضطراب، پارانویا و حتی حملات پانیک شود.
- تغییر در ادراک: مصرف ماریجوانا می‌تواند باعث تغییر در ادراک زمان، مکان، صداها و رنگ‌ها شود. همچنین ممکن است باعث افزایش حساسیت به محرک‌های حسی شود.
- اختلال در تمرکز و حافظه: ماریجوانا می‌تواند باعث اختلال در تمرکز، حافظه کوتاه‌مدت و توانایی حل مسئله شود. این اثرات معمولاً موقتی هستند و با از بین رفتن اثرات ماریجوانا برطرف می‌شوند.
- اختلال در هماهنگی حرکتی: مصرف ماریجوانا می‌تواند باعث اختلال در هماهنگی حرکتی و افزایش خطر تصادفات رانندگی شود.
- افزایش اشتها: مصرف ماریجوانا اغلب با افزایش اشتها همراه است.
اثرات بلندمدت:
مصرف طولانی‌مدت و مکرر ماریجوانا می‌تواند باعث تغییرات رفتاری پایدارتری شود، از جمله:
- کاهش انگیزه و عملکرد: مصرف طولانی‌مدت ماریجوانا می‌تواند باعث کاهش انگیزه، بی‌علاقگی به فعالیت‌های روزمره و افت عملکرد تحصیلی یا شغلی شود. این پدیده به عنوان “سندرم بی‌انگیزشی” شناخته میشود.
- اختلالات خلقی: مصرف مکرر ماریجوانا می‌تواند خطر ابتلا به اختلالات خلقی مانند افسردگی و اضطراب را افزایش دهد.
- اختلالات روان‌پریشی: در افراد مستعد، مصرف طولانی‌مدت ماریجوانا می‌تواند باعث بروز یا تشدید اختلالات روان‌پریشی مانند اسکیزوفرنی شود.
- مشکلات شناختی: مصرف طولانی‌مدت ماریجوانا می‌تواند باعث کاهش عملکرد شناختی در حوزه‌هایی مانند حافظه، توجه و عملکرد اجرایی شود. این اثرات ممکن است در برخی افراد حتی پس از قطع مصرف نیز ادامه داشته باشد.
عوامل مؤثر بر تغییرات رفتاری:
عوامل مختلفی می‌توانند بر شدت و نوع تغییرات رفتاری ناشی از مصرف ماریجوانا تأثیر بگذارند، از جمله:
- سن شروع مصرف: شروع مصرف ماریجوانا در سنین پایین‌تر می‌تواند خطر بروز مشکلات رفتاری و شناختی را افزایش دهد.
- ژنتیک: برخی افراد به دلیل عوامل ژنتیکی، بیشتر در معرض ابتلا به مشکلات ناشی از مصرف ماریجوانا هستند.
- میزان و دفعات مصرف: مصرف مکرر و در دوزهای بالا می‌تواند اثرات منفی بیشتری بر رفتار و سلامت روان داشته باشد.
- ترکیب با سایر مواد: مصرف همزمان ماریجوانا با الکل یا سایر مواد مخدر می‌تواند اثرات منفی آن را تشدید کند.
- وضعیت سلامت روان: افرادی که سابقه مشکلات سلامت روان دارند، بیشتر در معرض ابتلا به مشکلات ناشی از مصرف ماریجوانا هستند.
نتیجه‌گیری:
ماریجوانا می‌تواند باعث تغییرات رفتاری هم در کوتاه‌مدت و هم در درازمدت شود. این تغییرات می‌توانند مثبت یا منفی باشند و به عوامل مختلفی بستگی دارند. اگر نگران تأثیر ماریجوانا بر رفتار خود یا اطرافیانتان هستید، بهتر است با پزشک یا مشاور متخصص در این زمینه مشورت کنید.